Klimat Akustyczny

Czym jest hałas i jak wpływa na nasze zdrowie

Dowiedz się więcej o projekcie

Czym jest hałas i jak nam szkodzi

Współcześnie analizując nasz komfort życia, szczególnie w aglomeracjach miejskich, tuż obok czystości powietrza, najistotniejszym probleme staje się obciążenie hałasem. „Hałasem są wszystkie niepożądane, nieprzyjemne, dokuczliwe lub szkodliwe drgania mechaniczne ośrodka sprężystego, działające za pośrednictwem powietrza na organ słuchu i inne zmysły oraz elementy organizmu człowieka” (z referatu Z. Engla, I. Małeckiego i J. Sadowskiego). Definicja ta mówi o dwóch płaszczyznach w jakich analizujemy problem hałasu: obiektywnej i subiektywnej. Nas bardziej interesuje ten element subiektywny, związany z naszym samopoczuciem. Wyniki badań ankietowych przeprowadzanych w wysoko rozwiniętych krajach nie pozostawiają złudzeń. Uciążliwość hałasu w miastach wysuwa się na pierwsze miejsce wśród innych zanieczyszczeń środowiska. Mimo to wpływ hałasu na człowieka jest nadal bagatelizowany. Tak badania stanu klimatu akustycznego, jak i konkretne działania w celu jego poprawy, są często nieaktualne i niedostosowane do zmieniającej się dynamicznie sytuacji urbanistycznej i transportowej. Hałas stanowi jedno z najbardziej rozpowszechnionych zagrożeń dla ludzkiego zdrowia. W związku z tym ograniczenie hałasu jest niezbędne, nie tylko ze względu na komfort życia, ale również w celu zmniejszenia negatywnych skutków zdrowotnych, na przykład zaburzeń układu krążenia i percepcji.

W Polskich miastach jesteśmy narażeni na stałe obciążenie nadmiernym hałasem

Najistotniejszym źródłem pogarszającego się klimatu akustycznego, jest hałas komunikacyjny. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) już ponad 20 lat temu sformułowała zalecenia dotyczące ochrony ludności przed hałasem. Zgodnie z jej wytycznymi równoważny poziom dźwięku na zewnątrz budynków nie powinien przekraczać 55 dB w dzień i 45 dB w nocy. Najważniejszymi celami średniookresowymi, które sformułowano w Polsce już w 2003 roku, są:

– wyeliminowanie z produkcji środków transportu, maszyn i urządzeń, których hałaśliwość nie odpowiada standardom Unii Europejskiej, oraz stopniowe eliminowanie z użytkowania tych urządzeń;

– rozpoczęcie działań w kierunku ograniczenia hałasu na obszarach miejskich wokół lotnisk, terenów przemysłowych oraz głównych dróg i głównych linii kolejowych do poziomu równoważnego nie przekraczającego w porze nocnej 55 dB;

– wprowadzenie do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego zapisów poświęconych ochronie przed hałasem.

W Polsce malejący problem hałasu przemysłowego został przytłoczony przez dramatycznie wzrastający hałas komunikacyjny. Ciągły przyrost liczby samochodów, oraz porzucanie transportu publicznego na rzecz prywatnego transportu samochodowego, wpływa na znaczne pogłębianie się problemu. W ostatnich 20 latach liczba samochodów kilkukrotnie się zwiększyła. Zapowiadany punkt nasycenia sprzed 10 lat dawno został osiągnięty, a trend wzrostowy wcale nie maleje. Źle wygląda także sytuacja miast i wiosek, które leżą wzdłuż głównych ciągów komunikacyjnych, także tych turystycznych. Często zabudowania leżą zbyt blisko drogi, by zastosować ekrany akustyczne. Z drugiej strony ulicowy charakter takich miejscowości wyklucza ograniczenie przestrzeni życiowej przez tradycyjne rozwiązania techniczne.

Problem hałasu komunikacyjnego

Sytuacja na trasach komunikacyjnych

Problem nadmiernego poziomu hałasu dotyczy w szczególności obszarów aglomeracji miejskich, gdzie występują budynki mieszkalne oraz obiekty użytku publicznego. Najpoważniejsza sytuacja występuje w pobliżu tras komunikacyjnych oraz dróg miejskich. W miejscach takich nie ma możliwości ochrony mieszkańców przy pomocy np. ekranów akustycznych. Ochrona przed hałasem przyjmuje różne formy a jej celem jest utrzymanie hałasu poniżej przyjętych na świecie norm. Nowe obiekty muszą spełniać odpowiednie warunki techniczne, które mają chronić nas przed szkodliwym hałasem, jednak trudność powstaje przy próbie poprawy komfortu ludzi mieszkających w budynkach liczących często 100 lat i więcej. Bardzo istotnym elementem walki o nasze zdrowie jest prawidłowe funkcjonowanie logistyki miejskiej. Centrum Szczecina jest klasycznym przykładem tego rodzaju problemu. W stolicy województwa mamy duży ruch przygraniczny, bardzo duży ruch transportowy, skierowany do dużych zakładów w Policach, oraz centrum składające się głównie z budynków liczących ponad 100 lat. Wzmożony ruch samochodowy jest więc szczególnie uciążliwy dla mieszkańców.

Mapy akustyczne 

Jak przeciwdziałać hałasowi

Wspólnota Europejska podjęła działania mające na celu walkę z pogarszającym się klimatem akustycznym. Przyjęto dyrektywę 2002/49/W E w sprawie hałasu w środowisku, która przewiduje wykonanie strategicznych map hałasu oraz planów działania dla sieci kolejowych, dróg oraz aglomeracji (miast). Na podstawie wykonanych wtedy map akustycznych, stwierdzono, że na obszarze województwa zachodniopomorskiego mieszka ponad 135 tys. ludzi narażonych na ponadnormatywne poziomy hałasu komunikacyjnego (w tym 122 tys. osób w Szczecinie) oraz ponad ll4 tys. osób narażonych na ponadnormatywny hałas w porze nocnej (z czego 101 tys. osób w Szczecinie). W otoczeniu głównych szlaków komunikacyjnych poziom hałasu określono jako niezadowalający. Odgórne zalecenia i programy naprawcze to jednak nie wszystko. Bez naszego udziału i zmiany mentalności, nie ma szans na całkowitą naprawę tej trudnej sytuacji. Każdy dodatkowy samochód na drodze pogarsza nasze samopoczucie związane z hałasem. Może warto zastanowić się, co ja mogę zrobić, by wszystkim nam żyło się lepiej?

Dbanie o Środowisko

To nie taka trudna sprawa

Zobacz co jeszcze możesz zrobić, by zadbać o zdrowie swoje i innych

Bibliografia i ciekawe linki

1. GIOŚ – stan środowiska: http://www.gios.gov.pl/stansrodowiska/gios/index/pl

2. https://edroga.pl/ochrona-srodowiska/planowanie-przestrzenne-a-klimat-akustyczny-miasta-i-11043810

3. http://lanckoronska.zm.org.pl/?t=koalicja.wplyw_transportu

4. https://www.wios.szczecin.pl/bip/files/68ED731A81774160B069408D4BCD9D7C/VII_Klimat_Akustyczny.pdf (Raport WIOŚ)

5.  http://www.gios.gov.pl/halas/index.htm

6. Polityka ekologiczna państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007-2010 https://www.mos.gov.pl/g2/big/2009_04/36383d1a880bbc0b65d0a1c501571e73.pdf

7. Z. Jóźwiak, Analiza porównawcza poziomu hałasu w wybranych punktach Szczecina, Logistyka 6/2014.

8. R. Żuchowski, Ocena wpływu hałasu drogowego na klimat akustyczny środowiska w bliskim sąsiedztwie obiektów budowlanych, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, Seria: Budownictwo Z. 95, 2002.

9. J. Gadziński – Rozwój transportu drogowego jako zagrożenie dla środowiska przyrodniczego – przykład aglomeracji poznańskiej, JEcolHealth, vol. 15, nr 4, lipiec-sierpień 2011, s. 165-175.

10. J. Sadowski, Kształtowanie klimatu akustycznego środowiska i jego ochrona przed hałasem i drganiami, Prace Instytutu Techniki Budowlanej – Kwartalnik Nr 2-3 (110-111) 1999.

Zapraszamy do zapoznania się z całym projektem!

Zadanie współfinansowane z budżetu Województwa Zachodniopomorskiego.